My deepest condolences to Ex Prime Minister Shinzo Abe’s family and Japanese people!
Dưới đây là những gì mà chính sách ngoại giao của Shinzo Abe mang lại cho Việt Nam trước khi từ chức vì lý do sức khỏe cách đây hai năm.
Sau khi cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đột ngột từ chức vào năm 2020, truyền thông Việt Nam đã hồi tưởng lại khoảnh khắc đáng nhớ trong chuyến thăm năm 2017 của ông: Thủ tướng Abe và người đồng cấp Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đi dạo quanh Hội An, một trung tâm thương mại trước đây của các thương gia Nhật Bản và là quê hương của cộng đồng thương nhân Nhật Bản vào cuối thế kỷ 16. Hình ảnh tượng trưng cho cam kết của Abe trong việc gắn kết sâu sắc hơn với quốc gia Đông Nam Á. Thật vậy, mối quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đã đạt đến tầm cao mới nhờ vào hoạt động ngoại giao của Abe.
Thừa nhận tầm quan trọng của Việt Nam trong chính sách đối ngoại Châu Á Thái Bình Dương của Nhật Bản, Abe đã đặc biệt nỗ lực thể chế hóa hợp tác song phương. Trong thời gian làm việc đầu tiên từ năm 2006 đến năm 2007, Abe đã ký hiệp định đối tác chiến lược Nhật Bản - Việt Nam.
Khi ông trở lại nắm quyền vào tháng 12 năm 2012, Hà Nội được chọn là điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du Đông Nam Á năm 2013 của ông. Một năm sau chuyến thăm, do Abe thúc đẩy tăng cường quan hệ quốc phòng và an ninh, thủ tướng Nhật Bản và chủ tịch nước Việt Nam lúc bấy giờ là Trương Tấn Sang đã nâng cấp quan hệ song phương lên quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng.
Hợp tác chiến lược Việt Nam - Nhật Bản đang được nâng cao hơn nữa theo chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Tự do và Mở cửa (FOIP) hàng đầu của Abe. Điều này có ba khía cạnh: thúc đẩy pháp quyền và tự do hàng hải, đóng góp vào hòa bình và an ninh thông qua nâng cao năng lực và thúc đẩy thịnh vượng kinh tế và kết nối thông qua cơ sở hạ tầng.
Trong suốt nhiệm kỳ của Abe, Nhật Bản nhiệt tình ủng hộ chính sách ngoại giao chủ động của Hà Nội trong các vấn đề cấp bách của khu vực và quốc tế. Đối với Abe, Nhật Bản và Việt Nam 'được kết nối bởi đại dương tự do' và hai bên nên hợp tác trong việc ủng hộ trật tự dựa trên luật lệ của khu vực. Trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng tỏ ra lấn tới ở biển Đông, Nhật Bản đã tán thành lập trường của Việt Nam về quản lý tranh chấp ở Biển Đông và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp quốc tế.
Tokyo cũng đã thể hiện sự sẵn sàng hỗ trợ Hà Nội trong việc xây dựng năng lực thực thi pháp luật hàng hải. Sau cuộc khủng hoảng Hải Dương 981 năm 2014, Nhật Bản đã cung cấp cho Việt Nam sáu tàu tuần duyên để tăng cường khả năng bảo vệ vùng biển của quốc gia Đông Nam Á này. Năm 2016, Abe đã cam kết sáu chiếc tàu tuần tra mới tinh cho Cảnh sát biển Việt Nam và Nhật Bản gần đây đã ký một thỏa thuận cho vay trị giá 345 triệu USD để hiện thực hóa lời hứa.
Abe cam kết cung cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho Việt Nam, cả bằng lời nói và việc làm. Từ năm 2014 đến năm 2018, Nhật Bản đã cấp khoảng 280 triệu USD vốn ODA để hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng, quản lý nguồn nhân lực và thực hành quản trị và môi trường tại Việt Nam. Nhật Bản hiện là nhà tài trợ ODA số một của Việt Nam.
Đầu tư trực tiếp của Nhật Bản cũng đang gia tăng, trong đó Việt Nam là một điểm đến ưu tiên trong khuôn khổ Sáng kiến Đối tác về Cơ sở hạ tầng Chất lượng của Nhật Bản. Vốn đầu tư vào các dự án do Nhật Bản tài trợ, Việt Nam đang tìm kiếm một giải pháp thay thế cho các khoản vay của Trung Quốc, vốn đã được nhận một cách chần chừ.
Là những người ủng hộ tăng cường kết nối kinh tế khu vực, Hà Nội và Tokyo đã phối hợp chặt chẽ với nhau về Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) tại Hội nghị Cấp cao APEC 2017. Sự lãnh đạo của Abe đã đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục thỏa thuận sau khi Mỹ rút khỏi nước này, và nhiều người suy đoán rằng Việt Nam đã sẵn sàng trở thành bên thắng cuộc lớn nhất trong hiệp định thương mại.
Giao lưu nhân dân cũng được thúc đẩy rất sôi nổi. Trong chuyến công du lần thứ ba tới Việt Nam, Thủ tướng Abe đã đến thăm Trường Đại học Việt Nhật, nơi ông nhận xét trường là cầu nối giữa hai nước. Khai giảng năm học đầu tiên vào năm 2016, trường mong muốn mang đến cho sinh viên Việt Nam cơ hội thực tập và việc làm tại các doanh nghiệp Nhật Bản. Trong một cuộc phỏng vấn, Abe đã nói về sự ngưỡng mộ của người dân Nhật Bản đối với những người Việt Nam cần cù và ấm áp, những người có duyên với ngôn ngữ và văn hóa của đất nước ông.
Có một điều chắc chắn là Việt Nam sẽ nhớ Abe, người đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong tâm trí lãnh đạo và nhân dân Việt Nam.
